Tìm hiểu về bệnh tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy

Bạn có biết tiểu đường không chỉ đến từ các rối loạn chuyển hóa thông thường mà còn có thể phát sinh do những bệnh lý của tuyến tụy? Trong bài viết này, hãy cùng Kaapvaal tìm hiểu về bệnh tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy nhé!

Tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy là gì?

Tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy là dạng bệnh tiểu đường phát sinh khi chức năng của tuyến tụy bị suy giảm hoặc mất đi do các tổn thương về cấu trúc lẫn chức năng. 

Khi tuyến tụy bị tổn thương, khả năng sản xuất insulin – hormon điều chỉnh lượng đường huyết – cũng như enzyme tiêu hóa cần thiết để phân giải thức ăn sẽ giảm sút hoặc không còn hoạt động đúng cách. Điều này dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường, gây ra tăng đường huyết và các triệu chứng khác liên quan đến tiêu hóa.

Điểm đặc trưng của dạng tiểu đường này là nó không chỉ ảnh hưởng đến khía cạnh điều hòa đường huyết mà còn gây ra những rối loạn về tiêu hóa như đau bụng, khó tiêu và không hấp thụ dưỡng chất. Vì vậy, bệnh nhân mắc căn bệnh này thường phải đối mặt với hai vấn đề sức khỏe đồng thời: kiểm soát đường huyết không hiệu quả và các triệu chứng tiêu hóa khó chịu.

Nguyên nhân gây ra tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy

Tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến những tổn thương trực tiếp lên tuyến tụy. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Viêm tụy mãn tính

Viêm tụy mãn tính là tình trạng viêm kéo dài của tuyến tụy, dẫn đến tổn thương và thay đổi cấu trúc của cơ quan này theo thời gian. Khi tuyến tụy bị viêm kéo dài, các tế bào beta – nguồn sản xuất insulin – dần bị phá hủy, từ đó làm giảm khả năng sản xuất insulin.

Viêm tụy mãn tính thường gặp ở những người có thói quen uống rượu thường xuyên, hút thuốc hoặc mắc các rối loạn chuyển hóa khác.

Ung thư tuyến tụy

Ung thư tuyến tụy là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng gây tổn thương tuyến tụy. Sự phát triển của khối u ác tính không chỉ phá hủy mô lành mà còn can thiệp vào khả năng sản xuất insulin và enzyme tiêu hóa.

Bệnh nhân ung thư tuyến tụy thường gặp phải tình trạng tăng đường huyết kèm theo các triệu chứng tiêu hóa như đau bụng dữ dội, mất cân không giải thích được và các vấn đề về tiêu hóa.

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến tụy

Trong một số trường hợp bệnh lý nghiêm trọng như viêm tụy cấp tính tái phát hoặc ung thư, phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến tụy là cần thiết. Việc loại bỏ tuyến tụy đồng nghĩa với việc mất đi nguồn sản xuất insulin và enzyme tiêu hóa, dẫn đến tình trạng tiểu đường do thiếu hụt nội tiết cùng với rối loạn tiêu hóa.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân phải đối mặt với việc điều chỉnh liều lượng insulin và cần hỗ trợ tiêu hóa từ các loại enzyme bổ sung.

Các rối loạn di truyền

Một số bệnh di truyền, ví dụ như bệnh xơ nang, cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng của tuyến tụy. Ở những trường hợp này, tuyến tụy bị thay đổi cấu trúc từ khi sinh ra, dẫn đến rối loạn sản xuất insulin và enzyme tiêu hóa.

Bệnh nhân mắc các rối loạn di truyền này thường gặp phải các vấn đề như sụt cân, tiêu chảy và khó hấp thu dưỡng chất, từ đó tăng nguy cơ phát triển tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy.

Cơ chế hình thành của tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy

Các tổn thương của tuyến tụy dẫn đến tiểu đường theo nhiều cơ chế khác nhau, trong đó các yếu tố chính bao gồm:

Suy giảm sản xuất insulin

Khi tuyến tụy bị tổn thương, sự phá hủy của tế bào beta dẫn đến giảm sản xuất insulin. Thiếu hụt insulin khiến cơ thể không thể chuyển hóa glucose một cách hiệu quả, làm cho lượng đường huyết tăng cao. Sự suy giảm này thường xuất hiện ở giai đoạn cuối của viêm tụy mãn tính hoặc sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến tụy.

Rối loạn chức năng tiêu hóa

Ngoài việc sản xuất insulin, tuyến tụy còn có vai trò quan trọng trong sản xuất enzyme tiêu hóa. Khi tuyến tụy không sản xuất đủ enzyme, quá trình tiêu hóa thức ăn bị gián đoạn, dẫn đến malabsorption – hiện tượng không hấp thụ đủ dưỡng chất từ thức ăn.

Malabsorption không chỉ gây sụt cân mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình chuyển hóa của cơ thể, từ đó góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng tăng đường huyết.

Mất cân bằng hormone nội tiết khác

Ngoài ra, tuyến tụy còn sản xuất hormon glucagon, có vai trò đối lập với insulin bằng cách tăng lượng đường huyết khi cần thiết. Khi tuyến tụy bị tổn thương, sự cân bằng giữa insulin và glucagon bị xáo trộn, dẫn đến những dao động đột ngột của đường huyết.

Sự mất cân bằng này gây khó khăn trong việc điều chỉnh mức đường huyết ổn định, đòi hỏi bệnh nhân phải theo dõi và điều chỉnh liệu trình điều trị một cách chặt chẽ.

Phương pháp điều trị và quản lý bệnh tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy

Việc điều trị tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy cán được tiếp cận một cách toàn diện, không chỉ tập trung vào việc kiểm soát lượng đường huyết mà còn phải cải thiện chức năng tiêu hóa và dinh dưỡng cho cơ thể. Một số hướng điều trị và quản lý bệnh bao gồm:

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

• Xây dựng thực đơn với lượng chất xơ cao, hạn chế đường và chất béo không lành mạnh sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định.
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày nhằm giảm gánh nặng cho tuyến tụy và cải thiện quá trình hấp thu dưỡng chất.
• Bổ sung enzyme tiêu hóa khi cần thiết giúp bệnh nhân cải thiện quá trình tiêu hóa, giảm các triệu chứng như đau bụng và tiêu chảy.
• Tư vấn dinh dưỡng từ các chuyên gia sẽ giúp bệnh nhân có một chế độ ăn uống cân đối, đảm bảo cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Điều trị bằng thuốc

• Với những bệnh nhân bị suy giảm sản xuất insulin, việc điều trị bằng insulin là cần thiết để giúp cơ thể điều chỉnh đường huyết. Liều lượng insulin sẽ được điều chỉnh dựa trên mức độ tổn thương của tuyến tụy và phản ứng của cơ thể.
• Một số loại thuốc hạ đường huyết uống có thể được sử dụng hỗ trợ nhưng hiệu quả của chúng phụ thuộc vào mức độ tổn thương của tuyến tụy.
• Các thuốc hỗ trợ tiêu hóa cũng có vai trò quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng malabsorption và giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.

Can thiệp y khoa và phẫu thuật

Trong trường hợp bệnh lý tuyến tụy tiến triển nặng, phẫu thuật để loại bỏ các khối u hoặc phần tổn thương có thể được xem xét. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần theo dõi sát sao chỉ số đường huyết và chức năng tiêu hóa, từ đó có các biện pháp hỗ trợ điều trị kịp thời.

Điều chỉnh lối sống

• Tập luyện thể dục đều đặn như đi bộ, yoga, bơi lội giúp cải thiện quá trình trao đổi chất và hỗ trợ việc kiểm soát đường huyết.
• Quản lý căng thẳng qua các kỹ thuật thư giãn như thiền và hít thở sâu là cần thiết, vì stress có thể làm tăng đường huyết và gây ra những biến động không mong muốn.
• Việc theo dõi định kỳ cân nặng, đường huyết và tình trạng tiêu hóa sẽ giúp bệnh nhân và bác sĩ điều chỉnh kịp thời liệu trình điều trị.

Tiểu đường do bệnh lý tuyến tụy là một dạng bệnh phức tạp, phát sinh từ những tổn thương trực tiếp của tuyến tụy, ảnh hưởng không chỉ đến quá trình điều hòa đường huyết mà còn đến chức năng tiêu hóa của cơ thể. Việc chẩn đoán sớm, điều trị toàn diện và thay đổi lối sống hợp lý chính là chìa khóa giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống.

XEM THÊM CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

Bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh tiểu đường tuýp 2 là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Tiểu Đường Không Phụ Thuộc Insulin Là Gì? Nguyên Nhân, Cách Điều Trị Và Phòng Ngừa

Kaapvaal – TOP 1 sản phẩm chăm sóc vết thương từ Công nghệ Y học tái tạo

Hotline: 0967.680.818 để được tư vấn chi tiết từ bác sĩ chuyên môn!

Website: https://kaapvaal.vn/

Email: kaapvaal2024@gmail.com