Điều trị bỏng
Bỏng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phòng ngừa
Bỏng là một trong những tai nạn thường gặp, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và mọi tình huống. Hậu quả của bỏng để lại không chỉ là đau đớn mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong. Trong bài viết này, hãy cùng Kaapvaal tìm hiểu rõ về bỏng, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các biện pháp chẩn đoán và phòng ngừa nhé!
Bỏng là gì?
Bỏng là tình trạng tổn thương các mô trên cơ thể, đặc biệt là da, do tác động của các yếu tố bên ngoài như nhiệt độ cao (lửa, nước sôi, hơi nóng), hóa chất độc hại (axit, kiềm), dòng điện, bức xạ (tia UV, tia X), ma sát mạnh,… Tùy vào mức độ nặng nhẹ, bỏng có thể ảnh hưởng tạm thời hoặc vĩnh viễn đến da, mạch máu, cơ, thần kinh và thậm chí đến xương.
Các cấp độ của bỏng
Mức độ nguy hiểm của bỏng được phân loại thành các cấp độ bỏng, cụ thể như sau:
Bỏng độ 1
Bỏng độ 1 chỉ ảnh hưởng đến lớp thượng bì, là lớp ngoài cùng của da. Đây là mức độ nhẹ nhất với các biểu hiện như da đỏ, đau rát, khô và không có bóng nước. Bỏng độ 1 thường tự lành sau vài ngày đến một tuần, không để lại sẹo và có thể điều trị tại nhà bằng cách chườm mát hoặc sử dụng kem dưỡng phục hồi.
Bỏng độ 2
Bỏng độ 2 tổn thương sâu hơn, ảnh hưởng đến lớp thượng bì và một phần trung bì (lớp da bên dưới). Các biểu hiện bao gồm phồng rộp, sưng, đau rát và da đỏ hoặc loang lổ. Nếu không được chăm sóc đúng cách, bỏng độ 2 có thể để lại sẹo. Thời gian phục hồi thường từ 2-3 tuần và việc điều trị cần được thực hiện kỹ lưỡng.
Bỏng độ 3 trở lên
Bỏng độ 3 trở lên là mức độ nghiêm trọng, phá hủy toàn bộ lớp da bao gồm thượng bì, trung bì và hạ bì, thậm chí lan sâu vào các mô bên dưới như cơ, xương và mạch máu. Da ở vùng bỏng có thể bị cháy đen, trắng sáp hoặc khô cứng, thường mất cảm giác do các dây thần kinh bị phá hủy. Tình trạng này cần can thiệp y tế khẩn cấp, thường để lại di chứng nặng nề và có nguy cơ nhiễm trùng cao nếu không được xử lý đúng cách.
Các triệu chứng của bỏng
- Bỏng độ 1: Da đỏ, đau rát, khô, không có bóng nước.
- Bỏng độ 2: Da phồng rộp, đỏ, sưng, đau rát, có bóng nước.
- Bỏng độ 3 trở lên: Da trắng sáp, cháy đen hoặc khô cứng, mất cảm giác ở vùng tổn thương.
- Triệu chứng toàn thân (bỏng nghiêm trọng): Sốc, mất nước, khó thở, nhiễm trùng.
Các nguyên nhân chính gây ra bỏng
Nhiệt
Bỏng nhiệt là nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra khi da tiếp xúc với nguồn nhiệt cao. Các dạng nhiệt khô như lửa, tia lửa hoặc vật nóng như bàn ủi, bếp lò, kim loại nóng có thể gây tổn thương nghiêm trọng.
Bên cạnh đó; nhiệt ướt từ nước sôi, hơi nước, dầu nóng hoặc chất lỏng sôi khác cũng gây ra các tổn thương tương tự. Tiếp xúc quá lâu với ánh sáng mặt trời mạnh cũng có thể dẫn đến bỏng nắng, gây đỏ da, rát và bong tróc.
Hóa chất
Bỏng hóa chất xảy ra khi da tiếp xúc với các chất có tính ăn mòn cao như axit (axit sunfuric, axit clohidric), bazơ mạnh hoặc các chất tẩy rửa và dung môi công nghiệp.
Bỏng hóa chất thường tương đối nghiêm trọng do những hóa chất này có khả năng thâm nhập sâu vào da, gây tổn thương lớn đến các lớp mô. Nếu không được xử lý kịp thời, bỏng hóa chất có thể dẫn đến nhiễm trùng và để lại sẹo lâu dài.
Điện
Bỏng điện là một dạng tổn thương xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với dòng điện cao thế hoặc thấp thế. Dòng điện đi qua cơ thể có thể phá hủy mô, cơ và thậm chí gây tổn thương nội tạng. Một dạng bỏng điện tự nhiên khác là do sét đánh, có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hoặc tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời.
Bức xạ
Bỏng bức xạ thường xảy ra khi cơ thể tiếp xúc với tia UV từ ánh sáng mặt trời hoặc các thiết bị chiếu tia UV trong thẩm mỹ. Ngoài ra, tia X hoặc tia gamma trong môi trường phóng xạ hoặc điều trị y tế cũng có thể gây tổn thương da. Một số trường hợp bỏng bức xạ nghiêm trọng hơn xảy ra trong các tai nạn liên quan đến năng lượng hạt nhân.
Ma sát
Bỏng do ma sát xuất hiện khi da bị chà xát mạnh với bề mặt cứng hoặc nhám. Đây là tình trạng phổ biến trong các tai nạn xe cộ, thể thao hoặc các hoạt động vận động mạnh. Sự ma sát liên tục tạo ra nhiệt, làm tổn thương lớp thượng bì và đôi khi ảnh hưởng sâu hơn đến trung bì.
Hơi lạnh
Bỏng lạnh xảy ra khi da tiếp xúc với nhiệt độ cực thấp như đá khô, nitơ lỏng hoặc môi trường đóng băng trong thời gian dài. Tổn thương do bỏng lạnh tương tự như bỏng nhiệt, làm phá hủy tế bào da và mô bên dưới. Bỏng lạnh thường gây mất cảm giác ở khu vực bị ảnh hưởng và có thể để lại hậu quả lâu dài nếu không xử lý đúng cách.
Nổ
Bỏng do nổ xảy ra khi cơ thể chịu áp suất hoặc nhiệt độ cao từ các vụ nổ như khí ga, pháo hoa hoặc các thiết bị công nghiệp. Vụ nổ không chỉ gây bỏng nhiệt mà còn có thể kèm theo các tổn thương cơ học và áp lực, làm tăng mức độ nghiêm trọng của tình trạng bỏng.
Chẩn đoán bỏng
- Đánh giá nguyên nhân: Xác định tác nhân gây bỏng (nhiệt, hóa chất, điện, bức xạ,…).
- Phân loại cấp độ: Dựa vào độ sâu tổn thương (độ 1, 2, 3 trở lên).
- Đo diện tích bỏng: Sử dụng quy tắc “9%” hoặc công cụ chuyên dụng để tính phần trăm diện tích cơ thể bị bỏng.
- Kiểm tra triệu chứng toàn thân: Xem xét các dấu hiệu sốc, nhiễm trùng hoặc tổn thương cơ quan khác.
- Xét nghiệm bổ sung: Xét nghiệm máu, chức năng thận hoặc chụp X-quang nếu nghi ngờ bỏng nghiêm trọng.
Cách phòng ngừa bỏng
Bất cứ ai trong chúng ta cũng có thể là nạn nhân của bỏng, do đó trang bị những kiến thức phòng ngừa là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn cho chính bản thân và gia đình, đặc biệt với những người thường xuyên sống và làm việc trong môi trường tiếp xúc với các yếu tố gây bỏng.
- An toàn với nhiệt: Tránh để trẻ em gần bếp, lửa, nước sôi hoặc vật nóng; sử dụng dụng cụ cách nhiệt khi nấu ăn.
- Cẩn trọng với hóa chất: Đeo găng tay, kính bảo hộ khi sử dụng hóa chất và bảo quản chúng ở nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em.
- Phòng ngừa bỏng điện: Sử dụng thiết bị điện đạt tiêu chuẩn, không chạm vào dây điện bị hở và tránh tiếp xúc với nguồn điện trong môi trường ẩm ướt.
- Bảo vệ da khỏi ánh nắng: Sử dụng kem chống nắng, đội mũ, áo chống nắng và tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời gay gắt trong thời gian dài.
- Tránh tai nạn do nổ: Kiểm tra bình gas, bình xăng, thiết bị công nghiệp định kỳ; không dùng lửa gần chất dễ cháy.
- Hạn chế nguy cơ bỏng lạnh: Đeo găng tay, áo ấm khi làm việc trong môi trường lạnh hoặc tiếp xúc với nitơ lỏng, đá khô.
Bỏng là một tình trạng tổn thương nghiêm trọng đòi hỏi phải được xử lý nhanh chóng và đúng cách. Hy vọng bài viết trên của Kaapvaal đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa để từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ bị bỏng.
———————————-
Kaapvaal – TOP 1 sản phẩm chăm sóc vết thương từ Công nghệ Y học tái tạo
Hotline: 0967.680.818 để được tư vấn chi tiết từ bác sĩ chuyên môn!
Website: https://kaapvaal.vn/
Email: kaapvaal2024@gmail.com
Địa điểm